Kvedaren Agnes Buen Garnås er død

Folkemusikaren Agnes Buen Garnås har gått bort, 78 år gammal. Ho jobba i årevis for folkemusikken og fostra fram musikarar i toppklasse.

Artisten, som har teke imot Kongens fortenestemedalje i gull og Norsk kulturråds ærespris, var spesialist i kveding, ein norsk folkemusikktradisjon. I mange år jobba ho for å fremje kvedinga i Noreg.

– Me er mange som takkar for songen hennar og for det rause gemyttet sitt – musikalsk og menneskeleg, skriv Halvor Håkanes i eit minneord i Nationen.

Kvedetradisjonen er ein vokal folkemusikk, og kveding blir brukt som eit samleomgrep om folkeleg songtradisjon, ifølgje SNL. På norrønt betyr å kvede «å seie eit dikt rytmisk og på ein høgtideleg måte».

Høvding for musikalsk familie

Kvedaren og kulturarbeidaren Garnås var mor til ein musikalsk familie utanom det vanlege. Ho hadde to søner og ei dotter.

Dottera Ingvill Marit Buen Garnås har vunne ein av Noregs største musikkonkurransar for folkemusikk, landskappleiken, fleire gonger for kvedinga si. Broren Per Anders har vunne same pris for felespeling, og Jon Elling (1977-2012) var ein av landets fremste munnharpe-spelarar.

Barna av kvedelegenda har også samarbeidd.

I 2010 gav søskena ut plata «Salme, Segn og Solbøn». For plata vann de Folkelarmprisen i 2010 og vart nominert til Spellemannprisen året etter.

Foreldra til Garnås var også musikarar. Ho hadde felespelaren Anders A. Buen som far, og kvedaren Margit Buen som mor. Både kvede- og feletradisjonen har gått i arv gjennom fleire generasjonar i familien.

Kriga for kveding

Garnås var kjend som ein forkjempar for denne tradisjonen, spesielt i Telemark.

Her jobba ho i mange år for at kveding skulle bli ein del av kulturskuleundervisninga på Midt-Telemark Kulturskole, der ho lenge var tilsett. Det lykkast ho med, og i dag tilbyr Telemark kommune fordjuping i folkemusikk, med kveding på menyen.

Sjølv var ho songpedagog, og ho gav ut fleire plater med kveding. Blant dei er «Rosenfole», som ho gav ut med jazzmusikaren Jan Garbarek. Ei av låtane, Margjit og Targjei Risvollo, har over 300.000 avspelingar på strøymetenesta Spotify.

Garnås, som voks opp i Jondalen i Kongsberg, har også turnert med artisten Mari Boine og jazzperkusjonisten Marylin Mazur i inn- og utland, ifølgje Morgenbladet.

(©NPK)