Skogsleiren i Kleivgrend i Fyresdal: «Kvar månad i 25 år har eg fått ei påminning om at nå er det tid for besøk i skogsleiren.»

I dag kikka eg i kalenderen min, i mobilen sjølvsagt. Sjølv om eg fyller 70 år i år likar eg å vere moderne, ein av desse coole, hippe, eller kva det nå heiter, «gamlingane» som fylgjer med, kom ikkje her.

I kalenderen noterer eg alt frå lege/tannlegetimar, besøk, reiser, fødselsdagar og: Besøk i skogsleiren. Kvar månad i 25 år har eg fått ei påminning om at nå er det tid for besøk i skogsleiren. Datoane kom og på papir, dei siste åra ofte på sms eller e-post i tillegg. Eg la dei inn i mobilkalenderen, men hengde allstøtt opp papirversjonen, så ung og hipp er eg ikkje, best å sikre seg, trygt med noko fysisk som heng der på oppslagstavla saman med ordtak, gamle minne, oppskrifter, prospektkort og bilete.

Når dagen nærma seg sende eg sms til Eilev og dei andre visitorane: «Hei. Eg tenkte meg i leiren i morgon, halv seks i krysset?» Alltid med eit hyggeleg svar tilbake: «Flott supert, halv seks i krysset.»

Men då eg bladde gjennom kalenderen min i dag, skrolla meg gjennom veka/vekene og kom til 10. februar - «besøk i skogsleiren». Då gjekk det opp for meg, eg kan slette den hendinga og den i mars og. Det blir ikkje noko meir besøk i skogsleiren, det blir ikkje fleire meldingar om halv seks i krysset, det blir ikkje fleire stunder i stova, med kaffi og heimebaka kaker, baka av gode damer i bygda. Det blir ikkje noko meir hyggeleg prat med betjentane og dei innsette. Det blir ikkje meir latter, fjas og gode samtaler. Det er over, for alltid, aldri meir skal eg køyre frå krysset i Fantevegen til Kleivgrend og innover dalen, med Eilev, Else, Andreas, Ellen Margrethe og Solveig.

Det er slutt nå, Ragnhild, ein epoke er over. Det er ei tid for alt som det står i bibelen.

Det er ei tid for å så, for å hauste, for å døy. Det står også: Så står desse tre orda att: Tru, håp og kjærleik, men størst av alt er kjærleiken.

Desse orda blir på ein måte meiningslause for meg nå. Tru, eg trur ikkje lenger, eg håper ikkje heller når det gjeld Skogsleiren. Og kjærleiken kor blei den av? Kjærleiken, trua og håpet om at Skogleiren skulle få bli slik den har bestått i mange år. Den har smuldra bort, stroke med eit pennestrøk i statsbudsjettet. Dei som bestemmer her i landet har vel aldri trudd heller håpa, det har vel ikkje vore i deira vokabular. Og kjærleiken den har dei iallfall gløymt.

Nei, dei tenker pengar, økonomi, prestisje, makt. Stakkars folk tenker eg. Dei har truleg aldri sitte i ei stove eller kring bålet i ein lavvo der kulda kryp oppover langs ryggen, men det er likevel varmt, menneskeleg varme, i selskap med 30 såkalla «kriminelle», ete god kake og drukke krutsterk kaffi. Dei har aldri fått fjase, le eller snakke alvor med menneske som har falle utanfor, som ikkje er fødd inn i denne verda med like mange ressursar og nettverk som oss andre såkalla vellykka personar som vi likar å kalle oss. Dei bør misunne oss, vi som har trakka skoa våre kvar månad i Skogsleiren, dei har gått glipp av noko vesentleg her i livet. Det å vere medmenneske, det å bety noko, bry seg, bare det at du er der, du er du, du lyttar, du ler, du pratar tull og du pratar alvor. Du fortel at du heller ikkje er så vellykka, at du også har streva, køyrt i fylla og røykt hasj. Eg er og eit heilt vanleg menneske med feil og manglar som kan trø feil.

Og når eg kjem heim etter eit besøk i Skogsleiren er eg lykkeleg, det er vanskeleg å beskrive den kjensla. Eg kjenner meg verdifull, takksam for det eg har som dei eg har besøkt ikkje har, men som mange trur er sjølvsagt, ein god oppvekst, trygge og kjærleiksfulle foreldre, ein jobb, venner, kjærast, barn. Alt som vi moderne menneske tek som sjølvsagt. Det er ikkje det, du kan og trø feil, du eller nokon av dine kjære kan og komme i fengsel.

Eg kjenner meg privigilert.

Eg er glad eg voks opp i ein heim der det var høgt under taket, heime hos oss var alle velkomne, framande menneske som ikkje hadde nokon stad å bu budde både i leikestova og i andre etasje i huset vi budde i.

Kanskje har dette prega meg i alle år, kjærleiken til alle slags menneske, at alle er like mykje verdt uansett kva dei har gjort, eller kva bakgrunn dei har. Kanskje er eg naiv, trur godt om alle, kan så vere, eg trur at alle menneske har noko godt i seg, at alle menneske kjenner kjærleik, dette gjeld vel dei som styrer landet og då.

Ja, det gjer nok det, sjølv om eg har vanskeleg for å tru det nå. Men sluttar ein å tru på det gode i menneske mistar ein noko på vegen, det er mitt livsmotto.

Så la det vere nokon av mine siste ord. Skogsleiren i Kleivgrend er ikkje meir, i skrivande stund blir innsette sende av garde til ulike soningsanstaltar. Eg sit her med ein klump i magen, kva har eg å klage over, eg sit her i mi varme stove med kjærasten i sofaen, katten Mrs. Martha framfor omnen, eg har fridommen til å gjere kva eg vil, eg kan ringe kven eg vil, eg kan gå ut døra å reise kor som helst når som helst. Mange av dei som reiser frå Kleivgrend nå har ikkje det valet, dei blir låst inne på ei celle, dei kan ikkje ringe, dei kan ikkje gå seg ein tur heller, bare til og frå rommet sitt. Du skal straffast når du gjer noko gale, slik har samfunnet vore til alle tider, du skal sone å gjere opp for dine synder. Og godt er det, sjølvsagt, men dei er også menneske som ligg nede, dei fortener ikkje å bli trampa på, dei fortener ein ny sjanse, ein ny start dei skal og synast respekt og kjærleik. I Skogsleiren fekk dei det, respekt, kjærleik og ny tiltru.

Eg tenker på dei, glad eg fekk vere saman med ein del av dei seist veke, min siste kveld i leiren. «Vi sees», sa nokre av dei og vinka glatt. Vi gjer truleg ikkje det. Eg ser andleta deira framfor meg ennå.

Men … Takk kjære Eilev for at du «headhunta» meg den gongen for 25 år sida, takk for den tilliten du gav meg, alle dei morosame og alvorlege samtalene vi hadde. Takk til alle dei hyggelege betjentane, takk til Anette, takk til Else, Andreas, Ellen Margrethe og Solveig, takk for alt vi dela saman i mange år. Vi hadde noko felles: Det å gjere noko for andre menneske, gjere ein forskjell. Og det var så enkelt, drikke ein kopp kaffi ete eit stykke kake, sitte framfor bålet, fryse litt, le, fjase, synge, bry seg om kvarandre gje kvarandre ein klem, syne kjærleik.

Det kjem ingen sms lenger: «Halv seks i krysset»

Ragnhild Margrethe Lie Berge