«Det skjer mykje på vegkroa i Åmot»

Det skreiv VTB etter å ha sett Terje Håkonsen rase rundt i ein gokart utanfor kroa i august 1991. Då var det eit år sidan Roar Berg Hansen opna Vinje kro og veggrill.

Hansen var mangeårig eigar og drivar av Vinje turisthotell, som låg eit steinkast lenger bortover langs E134, men såg ein moglegheit for å utvide og gje eit serveringstilbod til dei som reiste med buss. I 1989 fekk han med seg kommunen på laget, og året etter var vegkroa eit faktum.

Utover 1990-talet skjedde det verkeleg mykje på vegkroa, ut frå det ein kan lese i VTB-arkivet. For dei lokale vart det ein sosial møtestad; mellom anna hadde landbruksinteresserte fast grautkveld på kroa i fleire år, og ein hadde strikkemaskinkveld, turistinformasjon og kunstutstilling for å nemne noko.

Ein fekk også nytta dansefoten på kroa, og midt på 90-talet var det gode tider for dei danseglade. Frå november 1994 til mars 1996 var det dansefest på kroa heile ni gonger.

I 1996 fekk Vinje turisthotell nye eigarar, men Hansen heldt fast ved vegkroa.

Året etter ville helse- og omsorgsutvalet nekte skjenkeløyve til kroa fordi målgruppa var vegfarande, men kommunestyret sa ja. Og om ikkje fest annan kvar månad vart malen vidare fram mot årtusenskiftet, så har ein kro-fest vore veldig stabil: Vinjedagsfesten i august.

Automatinnbrot og ungdomstrøbbel

Det vert ikkje berre solskinnsdagar for Vinje kro, og kring år 2000 skjer det fleire negative hendingar. I 1998 vert det buss-streik, noko som går hardt ut over omsetninga til kroa.

I november 1999 brenn Vinje turisthotel ned. Dette var tre år etter at Hansen overlet familiehotellet til nye eigarar, men tapet av hotellet førte også til at kroa fekk dårlegare besøk.

Eit gjentakande problem på både seint 90-tal og tidleg 2000-tal var innbrot i speleautomatane på kroa. Men også i opningstida oppstod det problem. Med stor plass og lang opningstid vart kroa ein stad dei lokale ungdommane likte å henge, men med dei store gjengane følgde det også ein del uro, småhærverk og ubehagelege situasjonar for dei tilsette.

I desember 2001 såg Hansen seg derfor nøydd til å utestenge alle lokale ungdommar under 18 år frå kroa dersom dei ikkje var i følge med føresette. Det skapte store reaksjonar frå ungdommane. Noverande Vinjelos Silje Hagen var ei av dei som opplevde å bli kasta ut av kroa medan ho drakk ein kaffikopp med to venninner.

Eitt, to – og kanskje tre – eigarskifte

Det er nokre hol i festhistorikken til Vinjedagsfesten, og særleg to av desse heng saman med kro-historia.

I 2013 vart det ikkje annonsert for Vinjedagsfest på vegkroa. Dette året gjekk kroa konkurs og fekk nye eigarar.

Ut av oska steig Heimat fram, eigd av Svai-gruppen. Dei fiffa opp kroa hausten 2013, og i 2014 heldt kroa for fyrste gong Vinjedagsfest to dagar på rad. Same år vart det også Tesla-ladestasjon på parkeringsplassen deira. Året etter heldt utviklinga fram – då opna Pizzabakeren i eit lokale tilknytt kroa.

Dei positive tidene snudde i 2019, som vart eit år med motbør for Heimat. Ein ting er det at det oppstod brann i ventilasjonsanlegget til Pizzabakeren i juli. Men i oktober same år vart Heimat stengd umiddelbart etter inspeksjon frå Mattilsynet. Årsaka var svært dårleg reinhald på kjøkkenet.

Koronaåret 2020 skapte problem for mange serveringsverksemder, også vegkroa. Men Heimat fekk koronastøtte frå kommunen og greidde seg gjennom den tyngste tida.

I august 2022 var det klart for den tradisjonsrike Vinjedagsfesten på kroa att, etter eit par koronarelaterte unntaksår. Men på svært kort varsel vart festen avlyst, og det vart kjent at kroa hadde skifta eigar att. Denne gongen var det tre vestlendingar i selskapet Fegna AS som hadde kjøpt kroa.

I august 2023 var Vinjedagsfesten på billagstomta ved sidan av Fristadsenteret, ikkje på kroa, og seinare same haust var eigarane av kroa i ferd med å kaste inn handkledet. Då kom den lokale gründeren Nesar A. Ibrahimi på banen. Han har inngått leigeavtale med eigarane av Vinjekroa, og har mål om å kjøpe staden og utvikle den med mellom anna motellrom.

Dermed kan det sjå ut til at sirkelen er slutta – med ein lokal gründer som vil kombinere vegkro og overnattingstilbod i Åmot.