Ungdommen om ulykker: – Det rammar hardt når det fyrst skjer noko

Ungdomsråda i Vest-Telemark er opptatt av å førebyggje ulykker, og dei har mange tankar om korleis ein kan gjere det.

Kommunane i Vest-Telemark har gått saman om å lage ein plan for å førebyggje ulykker. Der er målet at ingen skal bli hardt skadd eller miste livet ved bruk av motoriserte køyretøy. Dette var tema då ungdomsråda i regionen var samla i Vrådal. VTB fekk ein prat med ungdommen om kva dei meiner er viktig for å unngå alvorlege ulykker.

Rammar hardt

– Det er for mange som tek risiko, seier Omar Mtiri frå ungdomsrådet i Nissedal.

– Oftast går det jo bra, legg han til.

Men ungdommane kjenner også til fleire tilfelle der det ikkje har gått bra.

– Me bur i små bygder. Det rammar hardt når det fyrst skjer noko, seier Thea Elida Aksvik Wienenga frå ungdomsrådet i Vinje.

Dei andre nikkar, og kjenner seg att. I tida etter alvorlege ulykker blir det prata mykje om det som har skjedd.

Ulykker kan også føre til konkrete tiltak, slik som i Fyresdal der prosjektgruppa «Tak vare på kvarandre – Me har ingen å miste» har hengt ut redningsvestar for å sikre at ungdom brukar vest når dei er ute i båt.

– Det er eit bra tiltak, seier Hannah Haakenstad frå ungdomsrådet i Fyresdal.

Ho meiner ein ikkje berre må tenke på bilkøyring når ein skal jobbe førebyggjande.

– Det er viktig å også ha fokus på køyring i båt og på skuter. Det kan fort bli gløymt, meiner ho.

Foreldre er viktige

Alle ungdommane er samde i éin ting. Foreldre er viktige i det førebyggjande arbeidet. Og dei har fleire råd til dei vaksne. Eitt av dei er at haldningsarbeidet må starte tidleg. Ein kan ikkje begynne å snakke om trafikktryggleik når ungdommen er 18. Dei meiner det startar med å bli minna på å bruke tryggleiksbelte og sykkelhjelm frå dei er små.

– For meg er det heilt unaturleg å sette meg på ein sykkel utan hjelm, eller køyre bil utan belte, seier Sverre Nygård Ståland som er leiar av ungdomsrådet i Tokke.

Han meiner gode haldningar blir etablert tidleg.

I Seljord har foreldra blitt invitert på møte der ungdom og rus har vore tema.

Det trur Abdi Lognvik Vartdal er ein god ide.

– Det er ikkje så lett for dei vaksne heller å vite kva dei skal gjere, seier han.

At foreldre snakkar saman og kan bli samde om reglar og grensesetting trur han kan vere nyttig.

Etter kvart som ungdom blir eldre får dei ofte nye vener. Å bli litt kjent med foreldre til nye vener i andre kommunar trur dei kan vere ei god investering.

Og at temaet trafikktryggleik blir lyfta fram blant unge på ulike arenaer meiner dei er bra.

– Me har hatt mykje om dette på skulen også, fortel Marte Straand og Andrea Halvorsen frå Kviteseid ungdomsråd.

I Kviteseid blir det mellom anna kvar vår arrangert ein «trygg i vatn» dag.

Likar å vite at nokon kan hente oss

Lange avstandar og dårleg kollektivtilbod kan vere utfordrande for ungdom i Vest-Telemark. Kanskje særleg for dei som bur litt unna sentrum.

– Det går buss frå Vrådal to gonger i døgnet. Taxi er dyrt, seier Marte Straand.

Regionale skyssordningar var eitt av tiltaka i nullvisjon-planen som er laga i Vest-Telemark. I dag er det berre Tokke og Vinje som har ordninga «heim for ein femtilapp». I Fyresdal har den blitt prøvd ut og avvikla.

Sidan det ofte er dårleg med offentlege ordningar er ungdommane klare på at dei likar å vite at dei har nokon heime som kan hente dei. For det kan jo skje noko når dei er ute. Og i visse situasjonar meiner dei det er viktig at foreldre ikkje er for strenge.

– Det er viktig at ein har eit ope forhold slik at det ikkje blir for flaut å ringe heim, seier Marte Straand frå ungdomsrådet i Kviteseid.

Det er også ungdommane frå Vinje einige i.

– Å ha det for strengt heime kan også vere farleg, for då tør ein ikkje å ringe heim, seier dei.

– Ja, ein må vite at ein kan ringe og ikkje bli møtt av kjeft, seier Hannah frå Fyresdal.