Kvart år får 37 000 kreft. – Eg prøver å ikkje tenke så mykje på sjukdomen

Over heile landet blir det denne veka samla inn pengar til forsking på kreft. I år har aksjonen «Krafttak mot kreft» fokus på kreft med spreiing.

– Eg kjenner at kroppen har fått skikkeleg juling, seier Andreas Van Tunen.

I 2018, då han var 51 år, fekk han lymfekreft med spreiing til skjelettet. I 2019 spreidde kreften seg til nyre, mage og tarm.

Han har vore gjennom tøffe kreftbehandlingar – både stråling, cellegift, immunterapi og stamcellebehandling, og han slit med seinskader. Frykta for nye svulstar eller spreiing til andre organ vil alltid vere der.

– Men eg prøver å ikkje tenke så mykje på sjukdomen, seier han.

Hadde nesten aldri vore sjuk før

Me møter Andreas utanfor huset hans i Haugsjåsund. Han måker snø. Abby, ein golden retrieverkvalp på 17 veker, er også med.

– Eigentleg tenkte me at me ikkje skulle ha bikkje igjen, men det gjekk ikkje, seier Andreas og ristar på hovudet.

Han har alltid hatt hund.

Andreas kom til Treungen i 2005. Saman med kona Simona kjøpte han seg hus i Haugsjåsund, og flytta inn med dei to døtrene, som då var fire og sju. Andreas er snikkar og starta opp sitt eige firma. Han hadde meir enn nok å gjere. Han jobba mykje, pussa opp hus, køyrde motorsykkel, og var aktiv i det lokale hjelpekorpset.

– Eg hadde nesten aldri vore sjuk før, seier Andreas.

Så fekk han kreft.

Det starta hausten 2018. Andreas hadde eit bein som hovna opp. Han ringde til legevakta i Arendal. Dei mistenkte at det kunne vere blodpropp. Han blei derfor sendt i ambulanse til Arendal. Om han hadde blitt undersøkt betre denne dagen hadde dei kanskje funne ut at han hadde ein stor kreftsvulst. Men det skulle ta to månader før han fekk beskjeden om at han hadde lymfekreft, follikulært lymfom.

Follikulært lymfom

I buken hadde Andreas ein svulst som var femten centimeter lang, og sju centimeter i diameter.

– Dette var ein seintveksande svulst. Og den gjorde ikkje vondt, seier han.

Derfor tek det ofte tid før denne kreftforma blir oppdaga.

– Eg fekk beskjed om at dei måtte sette i gang med behandling med ein gong.

Heile vinteren var han inn og ut av sjukehus, fyrst på Radiumhospitalet, så på sjukehuset i Skien. På våren fekk han beskjed om at han var ferdig behandla, men gleda skulle ikkje vare lenge. I oktober same året, på Simonas 50-årsdag, køyrde ho han på sjukehuset igjen. Beinet hadde hovna opp på nytt. Det skulle vise seg at kreften hadde spreidd seg til nyre, mage og tarm. Då måtte han i gang med nye sjukehusopphald og behandlingar.

Vil bidra

Andreas har heile tida vore open om sjukdommen. Ei veke etter at han hadde fått diagnosen fekk han spørsmål om han kunne vere med på ein film i samband med julestjerneaksjonen til Kreftforeninga.

– Eg har alltid vore eit ja-menneske, og sa ja til det òg, seier Andreas.

Han var då svært dårleg.

– Eg låg berre i senga og var så sjuk at eg ikkje klarte å gå.

Så kom Solveig Kloppen med eit filmteam og skulle lage reklamefilm.

– Det var veldig spesielt. Etterpå knakk eg heilt saman, fortel han.

Men han angrar ikkje på at han blei med. Opplevinga av å kunne bidra når han sjølv var så sjuk, var spesiell. Han håpar slike kampanjar kan føre til at fleire støttar kreftforeininga sitt arbeid. Og at ny forsking kan bidra til betre behandlingsmetodar, som kan redde fleire liv.

Han har sjølv hatt nytte av tilbod frå kreftforeininga. Då han var innlagt på Radiumhospitalet fekk kona og dei to døtrene låne ein leilegheit i Oslo, slik at dei kunne vere i nærleiken. Han har også nytta seg av rådgjevingstenesta til foreininga.

Må leve med sjukdomen

Andreas har overlevd den alvorlege kreftsjukdomen. Han har fått beskjed om at han kan bli gamal med kreftforma han har, men at han aldri vil bli heilt kreftfri.

Seinskadane etter all behandlinga er slitsame. Andreas har fått diagnosen kronisk fatigue. Han er mykje sliten. Han har også kognitive utfordringar. Han gløymer meir og kan streve med å finne dei rette orda.

Han prøver å trene seg opp, og meiner det er viktig å bevege seg litt kvar dag. Han deltek i treningsgrupper og har vore på rehabiliteringsopphald.

– Fyrst tenkte eg at eg ikkje fekk så mykje ut av rehabiliteringsopphaldet, men i ettertid ser eg at eg lærte noko viktig, å doserer kreftene.

Andreas, som alltid hadde vore glad i å jobbe, måtte lære seg å kvile.

– Eg må ta ei kort økt og så må eg kvile. Det har gitt meg ein betre kvardag.

Han prøver å fylle dagane med litt aktivitet. Han har ein snikkarverkstad og driv med litt trearbeid der. Og så har han ein motorsykkel han skrur litt på.

– Men eg kan ikkje gjere mykje. Då blir eg heilt øydelagt etterpå.

Han prøver å ikkje tenke så mykje på sjukdommen.

– Min jobb er å leve godt med fatigue, seier han.

Litt meir tid kan bety alt

– Talet på kreftpasientar vil auke, seier Trine Hveem, distriktssjef i kreftforeininga.

I dag får 37 000 nordmenn kreft kvart år. Det er hundre kvar dag.

Hveem meiner me treng meir forsking på behandlingsmetodar som er presise og skånsame, slik at ein kan få gode år, sjølv om ein har fått ein alvorleg diagnose. Pengane frå årets aksjon går til forsking på kreft med spreiing. Og slagordet er «Litt meir tid kan bety alt».

– Kreftforeininga finansierer i dag ein tredel av kreftforskinga i Noreg, seier Hveem.

Ho legg til at dei er heilt avhengige av støtta dei får frå gjevarar og næringsliv.

– Me er enormt takksame for at folk stiller opp for denne viktige saka, seier ho.

Alle vesttelar kan vente seg besøk av bøsseberarar, som samlar inn pengar til kreftsaka denne veka.

– Dersom nokon opplever at dei ikkje får besøk kan dei gå inn på våre heimesider og finne informasjon om korleis ein støttar årets aksjon, er oppmodinga frå kreftforeininga.