– Du skal ikkje møte demens åleine

Mange møtte fram då Kviteseid demensforeining inviterte til foredrag om korleis ein skal kommunisere og ha samspel med personar som har demens.

Måndag 6. november samla demensforeininga i Kviteseid over 50 personar til foredrag.

Planen var å halde møtet på kommunehuset, men foreininga måtte flytte til Fredheim sidan det var så mange som meldte seg på. Folk kom frå Kviteseid, Seljord, Nissedal og Treungen. I salen var det både pårørande og helsepersonell.

Kvelden blei opna med at leiar i demensforeininga Hildegunn Andersen ynskte velkomen, og styremedlem Alise Nekstad Grave las eit dikt om demens.

– Dette diktet er det musikaren Steinar Hjelmebrekke, frå Osterøy, som har skrive. Han blei pårørande til bestemor si, som flytta på sjukeheim og fekk diagnosen demens, fortel Andersen.

– Temaet er så viktig

Det var Kirsti Solheim som hadde foredrag.

– Solheim er ei sprek, sprudlande og ikkje minst engasjert dame på 75 år frå Moss. Ho har jobba med og for personar med demens i mange år, og dessutan at ho har vore pårørande. Ho set seg i bilen og køyrer land og strand rundt og held foredrag. Og som Solheim seier sjølv: «Jeg kan prate i 7 timer uten stopp, for dette teamet er så viktig», fortel Andersen.

På foredraget snakka Solheim om at det er normalt at ein ikkje snakkar og tenkjer like fort, er like rask når ein går, er kanskje litt ustø, og at ting generelt går litt seinare når ein blir eldre eller gamal. Men at her er det store individuelle forskjellar.

– Læringsevna blir bevara ved aukande alder. Men ein vel ut kva ein har bruk for å lære, og ein treng fleire repetisjonar for å hugse. Dette er normal kognitiv aldringsprosess, seier Andersen.

Solheim fortalde vidare at det er mange typar demens, som til dømes Alzheimer demens som er den vanlegaste forma, vaskulærdemens, demens med lewy-legemer og frontotemporalemens.

– Demens er ei alvorleg diagnose og få. Den rammar både eldre, yngre og så har me barnedemens. Ei utgreiing for å få den rette demensdiagnosen skal ta minimum seks månadar. Alt som kan påverke det kognitive utanom skal bli utelukka. Ein kan for eksempel ikkje ta ei utgreiing på ein person som har ein urinvegsinfeksjon eller for lite væske i kroppen. Pasienten skal bli behandla og vere ferdigbehandla før ein startar utgreiinga. Det er viktig å få den rette demensdiagnosen, dette i forhold til korleis ein tilnærmar seg personen som har demens, fortel Andersen.

– På foredraget minna og påpeika Solheim dei frammøtte også på at det ikkje heiter at du er dement, og forklara dette med at du ikkje er sjukdomen din, men du har demens, seier lokallagsleiaren.

Demenskartet

Andersen fortel at Solheim var tydeleg i foredraget på at me vil ha ei stor utfordring framover, og at me ikkje har førebudd oss godt nok på at denne demens-bylgja som kjem.

Andersen seier om ein ser på demenskartet til Aldring og helse, så er innbyggjartalet for Vestfold og Telemark i 2020 - 419 369. Befolkninga her er eldre enn gjennomsnittet i Noreg, og har difor ein høgare del med demens. Delen er på 2,15 prosent, gjennomsnittet i Noreg er 1,88 prosent i 2020.

Andersen fortel at Solheim avslutta foredraget med å sei at ho er glad ho ikkje lever når demens-bylgja kjem, og meinte at velferdsteknologi ikkje vil vere løysinga.

– Kviteseid demensforeining vil takke alle som kom til denne lærerike kvelden. Takk for alle fine tilbakemeldingar som demensforeininga har fått både under og etter foredraget, og alle som bidrog, seier Andersen på vegner av heile styret i demensforeininga.