Ottar gjer suksess som felemakar: – Det er ikkje akkurat noko ein studierettleiar tipsar om

– Hm, det var ei rar lukt her nå. Er det bøndene som har..….? spør Ottar Kåsa (41), og myser ut mot jordene i øvre Bø.

Det er ingen bønder eller maskiner i nærleiken. Men han har nok ein særs godt utvikla luktesans, felemakaren frå Arabygdi, som er vand til å pusse på feler laga av «grån», furu og løn.

– Lukta i ein feleverkstad er ofte veldig god, seier folk. Det luktar av lakk og tre som er skåre i. Du får ei kjensle av at du er i kontakt med skogen.

På veggen i verkstaden i Bø heng det eit bilete av Ottars tipp-tipp-tipp oldefar; Myllarguten. Og etterkommar Ottar, ja, han gjer i alle fall ikkje skam på spelemannsarven. Denne helga speler han på Telemarksfestivalen i Bø.

Finare og finare

Antal merittar og «fans» aukar stadig, og ein av Ottars tilhengarar bankar plutseleg på døra.

– Når klokka er det du skal spele på Telemarksfestivalen? Eg vil ikkje gå glipp av det denne gongen.

Men korleis blei eigentleg Ottar Kåsa ein kjend spelemann og felemakar?

– Eg ville spele rockegitar, men hadde ein lærar, May Britt Fallet frå Rauland, som var svært opptatt av handverk. Heime på garden i Arabygdi laga eg knivar saman med grandonkelen min, Kristian Nylend. Og heilt frå eg var liten var eg mykje oppe i skogen og henta bjørkeknutar eg kunne spike på. Eg hugsar spesielt ein bjørkekvist eg pussa på i timevis. Eg blei aldri lei av å sjå det fine mønsteret bli finare og finare. Og ein felemakar må jo ha glede av å drive med ting lenge for å få det perfekt.

Han smiler mens han viser fram ein kopp han laga tidleg i karrieren.

– Eg har budd i Bø sidan 2008, men tenker endå på Vinje som heime, seier han, og mimrar tilbake.

Då han var 11 år, blei han oppfordra til å starte i musikkskulen, hjå Terje Kristian Hansen. Han fekk også høyre etterkommarar av Myllarguten spele i Arabygdi, og interessa for felespel vaks. I dag tar han oppdrag som både spelemann og felemakar, og har mottatt ein rekke prisar for både spel og handverk.

Kva for prisar er du mest stolt av?

– Eg tenker sjeldan på det. Eg går som regel berre inn i neste prosjekt. Men Spellemannsprisen i 2012 var ei stor oppleving, sjølv om eg var misfornøgd med plata då eg spela ho inn. Når ein har pussemani kan det aldri pussast nok, smiler han.

Vesttele på innsida

Ottar bur med sambuar Vigdis Liahagen og borna deira Øyvor og Eivind. Vigdis og Ottar møtte kvarandre på musikklinja i Valle og har halde saman i 25 år.

– At feler skulle bli så stor del av livet mitt, er eigentleg litt tilfeldig. Eg tenkte kanskje eg skulle bli lærar, men var ikkje sikker. 

Ein klassekamerat av Vigdis, sa plutseleg; han som likar så godt å lage ting, kvifor blir han ikkje felemakar?

– Eg blei sjokkert over at eg ikkje hadde tenkt på det sjølv. Det er ikkje akkurat noko ein studierettleiar tipsar om heller, ler han.

Så drog han litt hit og dit, og gjekk blant anna i lære hos felemakar Sigvald Rørlien på Voss.

– Men eg har ikkje papir på at eg veit kva eg driv med, he, he. Eg har ingen vitnemål, men ein master frå USN Rauland i nyare tid.

Det har tydelegvis lite å seie for folk at Ottar «manglar» papir. Per dags dato har han 30 feler til reparasjon i verkstaden, og har laga nesten dobbelt så mange nye til både aktive musikarar og kunstinteresserte.

– Eg har traska mykje rundt i den flotte skogen til Ole Per Haukås i Tinn. Då bankar me på trestokkar, ser på vekstforhold, plassering, fukt og så vidare. Det er ein heil vitskap det å finne rett tre til feler. Det forstod dei så godt før i tida, når dei laga alt av tre.

Han er for tida tilsett i 20 prosent stilling ved USN Rauland.

– Eg er veldig glad for å få oppretthalde kontakten med Vest-Telemark. Det er fint å kunne reise dit. 

Sjølv om han reiser mykje ut i verda, mellom anna for å halde kurs i USA, så er han vesttele på innsida.

– Kjem du frå vest, tar du det med deg. Eit slags roleg sinnelag, ein kultur som er veldig slik jorda. Det er ikkje noko hollywoodsk der oppe, og det set eg pris på. 

Gripen av inspirasjon

Årets Telemarksfestival finn stad i Bø torsdag til søndag, og Ottar spelar på eit tingingsverk der nesten alle musikarane brukar instrument han har laga. 

– Eg har eit nært forhold til festivalen, og har spela der i mange år. Eitt år spela eg for Märtha Louise, og etter at eg hadde spela ein slått, surra eg meg inn i sceneteppet. Eg fann rett og slett ikkje opninga. Ho lo godt då eg trefte ho etterpå. Eg har ikkje gjort same tabbe att.

Ja, for det er system i hovudet og verkstaden til Ottar, sjølv om det kanskje ikkje ser slik ut.

– Kven er det som ryddar her?

– Som du ser er det ingen. 

Han ler og seier at om han lét ungane få ryddejobb i verkstaden, så ville han ikkje ha funne ting att.

– Eg har ikkje tid til å legge ting på plass når eg er i sluttfasen på ei fele. Då er eg så ivrig etter å høyre resultatet, eg er gripen av inspirasjon og nysgjerrigheit. Og då ser det ikkje ut her etterpå. 

Ja, ja. Om det ikkje er så ryddig og fint i verkstaden til ei kvar tid, så er det i alle fall vakkert det som kjem ut derfrå.

– Det beste er når fela får fram det beste i deg. Når fela og spelemannen er einige og blir til eitt. Då er målet mitt som felemakar nådd.