Oskar (17) fylgjer i fotefara til oldefar – har starta Nestestog Mekaniske Verkstad
Som tiåring fekk Oskar Tennant Nestestog eit sveiseapparat av far sin. Sju år seinare er han i full sving med eiga verkstadbedrift.
Når VTB svingar inn ved det raude verkstadbygget i Nestestogvegen klokka åtte fredag morgon, har Oskar alt vore på jobb i ein time. Syttenåringen synest ikkje det er noko særleg med lange late formiddagar i senga.
– Det blir kjåleg, då kjenner eg meg unyttig. Eg må gjere noko.
I januar starta han eiga bedrift, berre seksten år gamal. Til nå i år har han omsett for kring 160 000 kroner, og reknar med å bikke 300 000 før året er omme. Han driv med diverse metallarbeid, og eit oppdrag han har hatt fleire av er vedlikehald av slitne gravemaskinskuffer. Då skjer han av dei gamle slitestripsa og sveisar på nye og byter kniven fremst på skuffa.
– Det er forholdsvis artig å drive med.
Viss ein gamal bolt knekk og ein ny er dyr eller vanskeleg å få tak i, kan Oskar dreie ein bolt med dei same måla som den gamle.
Han er også i gang med nokre større prosjekt, og det største til nå er innreiing av ein båt som skal brukast til næringskøyring på Møsvatn.
– Det er kanskje det oppdraget eg er mest stolt av, smiler Oskar.
– Samstundes er det litt tungt å jobbe med innimellom, for det er så stort eit prosjekt og det finst ingen teikningar eller oppskrifter – eg må finne ut alt sjølv.
Tek opp arven etter oldefar
I utgangspunktet kan ein ikkje starte eit enkeltmannsføretak når ein er under 18 år.
– Googlar du det, får du berre opp «nei». Men viss du skrollar heilt ned så står det at med løyve frå foreldre eller verje kan ein søke Statsforvaltaren om å få starte bedrift, forklarar Oskar.
Han fekk tommel opp frå både foreldre og Statsforvaltar, og i januar i år oppretta han Nestestog Mekaniske Verkstad. Oskar bytta om på namna sine slik at Tennant blei mellomnamn og Nestestog etternamn for å kunne kalle bedrifta dette, for Nestestog-namnet ber med seg ei stolt bedriftshistorisk familiearv.
Det var oldefar til Oskar, Ragnvald Nestestog, som starta opp Nestestog Mekaniske Verkstad på 1950-talet. Eitt av dei fyrste produkta han vart kjend for å ha laga var eit avfjæra plogfeste til lastebil. Etter kvart bytte firmaet namn til Nemek og flytta til Åmot, og produktet dei vart aller mest kjende for var boreriggar.
Det gjekk så det susa med Nemek på 1970- og 80-talet, og i 1983 fekk Ragnvald kongens fortenestemedalje i gull for arbeidet sitt. På 90-talet vart det ein berg-og-dal-bane med konkurs, ny oppstart og fleire oppkjøp, og i dag lever borerigg-arven etter Ragnvald vidare i verksemda Qmatec i Åmot.
Også bestefaren til Oskar, Ånund, dreiv med boreriggar. Han starta opp Nestestog produksjon i 1993. Dei laga mindre boreriggar og heldt til i den same verkstaden som Oskar bruker nå.
Sveising i skjulet
Oskar har alltid vore glad i å arbeide, og har sidan han var rundt tretten år vore med ein slektning som driv med brønnboring. Etter kvart som han lærte meir vart det deltidsjobben hans.
Han har også vore interessert i å lage ting så lenge han kan hugse, og då han var rundt ti år fekk han eit sveiseapparat av far sin. Det vart flittig brukt, og i eit stort skjul bak garasjen bygde han både både olabil og plentraktortilhengar.
– Det var ikkje store ting, men eg lærte mykje.
– Er du sjølvlært på sveising, altså?
– Ja, delvis. Eg lærte også mykje frå flinke folk i bygda – og frå YouTube, seier Oskar.
– Det handlar om å bruke rett tilsatsmateriale og rett sveisemetode, og at det er reint. Rust og måling må vekk viss du skal ha det til å halde.
I fjor haust begynte Oskar på TIP-lina på vidaregåande – teknologi og industriell produksjon. I løpet av skuleåret skulle elevane ha tre bolkar med utplassering i arbeidslivet, og den siste bolken kom etter at Oskar hadde starta opp eiga verksemd. Formelt sett var han under vengene til ei lokal verksemd i denne utplasseringa.
– Men i praksis var eg stort sett hos meg sjølv, ler han.
Tre oppdrag på 17. mai
I løpet av våren ringte det folk både to og tre gonger i veka og lurte på om han kunne gjere forskjellig arbeid.
– Det er vel at folk har høyrt om meg på folkemunne, trur Oskar.
Flest oppdrag får han når han er ute blant folk – på 17. mai fekk han til dømes tre-fire jobbar. I tillegg leiger han seg ut til andre, så det er ikkje problem å fylle ferien.
– Eg kan jobbe så mykje eg vil, og eg prøver å jobbe så mykje som eg kan.
Draumen hans er å jobbe fulltid på verkstaden og ha nokre tilsette.
– Men om dette blir ei biinntekt er det også greitt, legg han til.
– I så fall håpar eg at eg får meg turnusarbeid, slik at eg får heile dagar her når eg har friperiodar.
– Men vil du ikkje ha heilt fri også av og til?
– Å jobbe her er ikkje som ein jobb. Det er å gjere det eg vil. Når noko er artig å drive med, så blir det ikkje tungt.
Nokre delar av det å drive sjølv er likevel litt mindre morosame. Rekneskapen, til dømes.
– Det hender eg utset bokføringa nokre dagar, innrømmer den unge gründeren.
Framleis for ung til lappen
Nå har Oskar brukt opp nesten ein time av arbeidsdagen på å snakke og posere på bilete, og ivrar etter å koma i gang med arbeidet att. I dag leiger han seg ut til nokon andre i bygda, og når bladfyken set seg inn i bilen, klatrar han opp i sitt køyretøy – ein MB-trac, eller Mercedes-Benz-traktor. Den har fjæra framakslar og luftbremser som på ein lastebil, og Oskar har sett sitt preg på den ved å lakke den sylvgrå og sette på litt ekstra ljos.
– Den køyrer eg land og strand rundt i, smiler han.
For sjølv om han driv eiget firma er han framleis ikkje 18 år, og idet han skal reise får me forklaringa på høyrsleverna han har hatt på hovudet heile tida.
– Lydisoleringa er heilt ræva, ler han.
– Så eg må ha på høyrslevern når eg køyrer, elles blir eg hovudgalen.