Anna Lisa lever ut barndomsdraumen på Skuldalen. – Alt er ei glede

– Eg har vore her veldig mykje som barn, og det var alltid stas å koma nord til besta og bestefar, seier ho. 

Ho minnest godt at barna tidleg vart sett i arbeid, til dømes i slåtten der dei var med på å raka og hesje. 

– Det mest morosame var høyinga, for då fekk me trakke lasset og køyre traktor, mimrar ho.

Arbeidslyst

Arbeidsgleda sit djupt i Anna Lisa, og ho meiner at det å arbeide er helsefremjande.

– Eg har enorm arbeidslyst, og pensjonsalderen burde vore minst 70, helst 75! Heldigvis driv eg min eigen arbeidsplass, og eg kan jobbe så mykje eg vil. Det er helse i kvart einaste arbeidstak, seier ho.

For henne har arbeid alltid vore ein naturleg og viktig del av livet.

– Besta sa alltid «de må kose dykk med arbeidet», og det har eg tatt med meg vidare i livet.

Anna Lisa har drive reinhaldsfirma i Bø sidan 1995, og fortel at ho alltid har vore glad i å vaske. Fyrst starta ho opp med reinhald, og utvida seinare med vaskeri.

– No har eg begge delar, og det held eg framleis på med, samstundes som eg bygger opp garden, seier ho. 

Pendlinga til jobben i Bø gjer ho utan problem.

– Eg startar klokka seks om morgonen, og trillar meg til Bø. Det går heilt fint, sjølv om vegen kan føyke att ein vinterdag. 

Joleftan i forfjor feira ho aleine her oppe, sidan det bles så fælt, og ho ikkje trudde seg ut etter vegen med bil. 

– Men eg storkosa meg, og åt både pinnekjøtt og ribbe. Fjernsynet var også ordna, så eg fekk med meg Sølvguttene, smiler ho. 

Barndomsdraum

Skuldalen overtok ho etter onkelen, som ikkje hadde barn, og det var ho som hadde den beste odelen. For tre år sidan flytta ho inn på garden.

– Detta var ein draum eg hadde hatt så lenge eg kan hugse. Eg skulle gjerne ha kome tidlegare, vedgår ho. 

– Å få vera her, bu her, og nytte seg av dei ressursane som er her på garden – du kan ikkje få betre liv, seier ho.

Sjølv om det er mykje arbeid som trengst å bli gjort, ser ikkje Anna Lisa på det som noko problem. 

– Ein må berre ha tida på seg, og starte frå kanten. Ein kan ikkje gape over alt på ein gong, og ein må bu seg til og lære plassen å kjenne, seier ho.

Anna Lisa har to vaksne barn, og barnebarn, og planen er at sonen skal overta på sikt. 

– Det er moro, og eg skal halde dette så godt i orden som eg kan fram til sonen min overtar. 

Ho ser med glede på det som er gjort – og på alt som ligg framfor seg.

– Eg merkar kanskje ikkje kor mykje som er gjort, for eg går i det heile tida. Men det har blitt gjort mykje her. 

Ho fortel at våningshuset har blitt stelt opp innvending, og at det no er utvendig arbeid og drenering som står for tur.

– Fyrste prioritet er å få stelt i stand husa, og så finn me ut undervegs kva me skal til med og kva som er lønsamt. Det er ikkje berre å hoppe i det med skallen fyrst, ein må tenke seg godt om. 

– Men alt er berre glede, seier ho.

Gamlestova, som bestefaren hennar sette opp ein gong på 1900-talet, skal også bli pussa opp.

– Der skal eg bu når eg blir gamal. Sonen min har gitt lov, og eg skal ikkje blande meg, men berre vera til nytte, seier ho og ler.

Ho har klare tankar om eldreomsorg og korleis ho vil ha det sjølv.

– Når ein ser korleis gamle folk har det i dag, så er ikkje det ein alderdom eg kan tenke meg. Eg må investere og legge til rette for at eg kan få bu her så lenge eg kan stavre og gå. Eg vil helst få døy med skoa på.

Ei glede

Anna Lisa er også opptatt av at landbruksmyndigheitene må ta grep for å få ned prisane på gardar som ligg ute for sal.

– For det har tatt fullstendig av. Eg var førebudd, men mange andre har ikkje råd til å kjøpe og drive gard i dag. Ein høyrer stadig om «verdien», men den verdien blir ikkje vist før dagen du sel på den opne marknaden. For å få gardsbruk til å overleve, må prisane ned, seier ho.

Anna Lisa har sjølv teke over garden som bestefaren hennar kjøpte tidleg på 1900-talet, og ho ynskjer å føre arven vidare i slekta.

– Eg skal ikkje bli rik på denne garden. Verdien for meg ligg i å få bu her og leva her.

Det nære og enkle er noko Anna Lisa verdset høgt.

– Å ha det godt rundt seg handlar ikkje om pengar, men om tid og fridom. Det er ei glede for meg å vera her på Skuldalen. Her er det inga uro og ingenting som kavar deg opp. Når du fyrst kjem opp hit, vil du ikkje ned att, seier ho.

På spørsmål om det er noko som er utfordrande, kjem det kontant:

– Ikkje å bu her. Men det er alltid utfordrande å vera odelsjente. Men den tok eg på strak arm, ler ho.

Føler eit stort ansvar

Eit tema ho engasjerer seg sterkt i, er hytteutbygging. Garden er på 3500 mål, og Anna Lisa fortel at mange trudde ho kom til å setje i gang med storstilt hytteutbygging. Det har aldri vore aktuelt.

– Å selje utmarka si i hytter er vel det verste ein gardbrukar kan gjera. Ein åtte-ni hyttetomter er ikkje farleg, men eg ser med gru mange grunneigarar går på den smellen. Eg er også nabo til verneområdet Brattefjell/Vindeggen og føler eit stort ansvar berre med det. Skulle eg ha kledd heile eigedommen med hytter, og dra inn i hundrevis av folk? Korleis hadde det gått med reinen i Vindeggen? Ikkje snakk om! 

Ho er fast bestemt på å byggje opp garden slik at han kan takast vidare av neste generasjon. Arbeidet skjer steg for steg, og med god hjelp på vegen.

– Marianne Vadder har storfe her, og gjødslar, slår og held jorda i hevd. Det er viktig for meg at beitet blir bruka, så det er eg veldig glad for, seier ho.

I tillegg har ho leigd inn ein «gardsgut», som har rydda langs heile jordet. Veden blir no kabba og kløyvd, og skal seljast.

– Her er alltid noko å gjera, smiler ho.

Historisk grunn

Til garden knyter det seg ei kjend forteljing – den ulykkelege kjærleikssoga om Signe Skuldalen (Skuldalsbruri).

I fjor sommar vart det arrangert fjellmesse på Skuldalen.

– Presten i Seljord, Dag Harald Undheim, ynskte så gjerne å halde fjellmesse her, og det ville me sjølvsagt vere med på. Det blei reine folkevandringa opp hit den dagen. Stemninga var heilt spesiell – med preike, kveding, felespel og eit tun fullt av folk. Samstundes var det ei roleg og varm stemning over det heile. Etterpå var det berre att ein liten skvett med suppe. Då kjende eg meg som Jesus, som metta 5000 med fem fiskar, ler ho.

Anna Lisa håpar det blir fleire fjellmesser i framtida. 

– Viss den nye presten har lyst til å halde messer her, så er det berre moro, seier ho.

Ho har også tankar om å ha konsertar her, og vil gjerne spele vidare på historia om Skuldalsbruri.

– Her er mange moglegheiter, det er berre fantasien som kan stoppe ein. Og draumane er gratis, avsluttar ho med eit smil.