– I Noreg er ein oppteken av tid. I Kongo er ein oppteken av folk

Flyktningtenesta i Seljord legg vekt på «det venlege blikket». – Det er hyggeleg med eit smil, men samanlikna med Kongo er det lite varme mellom folk i Noreg.

– Viss du hadde kome til Kongo, så hadde du vorte omringa av folk som ville invitere deg på middag eller besøke deg, fortel Desiré Mizerero. Han og broren, Shadrach Flatland, kom til Seljord som flyktningar frå Kongo, og har jobba ved vaksenopplæringa sidan 2017. Begge tek seg tid til ein prat med VTB på eitt av grupperomma til vaksenopplæringa.

– Her i Noreg smiler folk og ønskjer deg velkommen, og flyktningtenesta kjem på besøk til deg nokre gonger. Men ellers kjem det nesten ingen, seier Shadrach, og legg til:

– Vil du møte nokon her, så må du bli med på ein aktivitet.

Biblioteket er meir enn eit bygg

Han saknar dei nære relasjonane mellom folk i heimlandet Kongo.

– I Noreg er ein oppteken av tid; i Kongo er ein oppteken av folk, seier Shadrach. Han vil helst bli gamal i heimlandet Kongo.

– Der ser me på gamle folk som eit bibliotek. Me oppsøker dei for å få kunnskap og visdom, og har respekt for at gamle menneske har opplevd mykje.

Å bli gamal i Noreg ser skummelt ut, synest han.

– Her er biblioteket berre ein bygning, og dei gamle blir plassert på sjukeheim for å ete suppe og brød. Korleis skal eg få dele den verdien eg har på ein sjukeheim, der folk berre ventar på at eg skal døy? spør han.

Det er likevel ikkje uproblematisk å returnere til eit heimland prega av konflikt og krig.

– Det er derfor eg har tatt namnet Flatland, frå staden eg budde då eg kom hit. For då kan ingen i Kongo sjå på namnet mitt kva for etnisk gruppe eg tilhøyrer.

«Det tredje landet»

Med oss på grupperommet er Habakuki, som også kjem frå Kongo. Med Desiré som tolk kan han nytte stammespråket sitt, og han fortel om mørke opplevingar både før og etter han kom til Seljord.

I ti år sat Habakuki i flyktningleir i Uganda, før det i 2020 opna seg ein veg vidare til dei i flyktningleiren omtala som «det tredje landet».

– Eg fekk problem med augo, og legane i flyktningleiren kunne ikkje gjere noko for meg. At ein lege skriv at du må ha hjelp er ein av måtane ein kan koma seg vidare til «det tredje landet», fortel Habakuki.

Eit liv i mørke

Han kom til Noreg og Seljord, men dessverre ikkje i tide til at synet hans kunne reddast. På toppen av dette vart han også separert frå kona. Blind og einsam, i ein framand kultur og med lite språkdugleik måtte han prøve å takle kvardagen i Seljord.

Det har ikkje vore lett. Rett nok har han funne god støtte i pinsemeinigheita, og på vaksenopplæringa har han sitt eige grupperom og ein følgjeperson. Men i dagleglivet har han vore ute for fleire situasjonar som han opplever som skremmande. Utan syn vert opplevingane ekstra vanskeleg å handtere, sidan lydar opplevast sterkare, og han ikkje ser rørsler og kroppsspråk

– Det har gjort meg redd, seier Habakuki stille.

Trygg på innsida

Det er lett å tenke at ein flyktning vert trygg berre ved å koma til Noreg, men så enkelt er det ikkje, forklarar Shadrach.

– Tryggleik kan ikkje bestemmast utanfor deg. Det er noko eit menneske må kjenne inni seg.

Det høgste ønsket til Habakuki er å få syskena sine frå Uganda hit, slik at han kan bu saman med dei.

– Då hadde eg kjent meg trygg.