Heidra Hilda med eigen veg: – Det sa berre poff, så vart eg heilt på gråten

– Eg ville jo ha takka, men eg fekk mest ikkje fram eit ord. Det var så uventa, fortel Hilda Tjønn (95).

Førre veke vart eit nytt vegskilt avduka utanfor Rauland omsorgssenter. «Hildas veg» er ein asfaltert runde som går bak legekontoret, forbi omsorgsleilegheitene og ut att framom omsorgssenteret.

– Alle bebuarane bruker denne runden mykje. Dei går med rullator, stavar eller preikestol, fortel verksemdsleiar Hege Rorgemoen.

– Sjølv dei aller skrøpelegaste kjem seg ut. Personalet har mange oppgåver dei skal rekke, men dei ser kor viktig det er å aktivere bebuarane, og er flinke til å bli med på tur.

Vegsløyfa er der for å gje tilkomst til leilegheitene, men bebuarane der køyrer ikkje bil sjølve. Dermed er det minimalt med trafikk langs Hildas veg, om ein ikkje tel rullatorkøyring. Med dette framkomsmiddelet er vegen svært trafikkert – og den som tek flest rundar av alle er Hilda.

– Dette er femte runden min i dag, fortel ho idet me går ut døra. Sola skin og varmar godt.

– Det var berre fire grader då eg gjekk den fyrste runden rundt klokka halv sju. Då tok eg på meg vottar og lue, ler ho.

– For det nyttar ikkje å setje seg til å sture – eg må trimme. Og rø også, eg kjenner jo alle som bur her.

Mållaus diktar

Me kryssar plassen utanfor inngangen til omsorgssenteret og nærmar oss starten på vegen. På den fyrste lyktestolpen heng skiltet med namnet hennar på.

– «No må de koma ut, det er noko rart her,» sa personalet førre veke. Så me gjekk ut, og det hang ei tøyfille på stolpen her. Dei drog den av, og poff, så vart eg heilt på gråten. Eg ville jo ha takka, men eg fekk mest ikkje fram eit ord. Det var så uventa, og eg vart så rørt.

Å vere i beit for å uttrykkje seg er ei uvand kjensle for Hilda; orda kjem som oftast lett til henne.

– Eg har skrive heile livet. Det er ei gåve eg er fødd med, og som eg må bruke. Når du skriv går du attende i tida, og det du har opplevd, det skriv du.

Gjennom åra har ho fylt to store øskjer med sjølvskrivne dikt. I 2020 gav Rauland historielag ut ei bok med dikta hennar, der ektemannen Einar var illustratør.

– Den vart utseld med ein gong, smiler Hilda.

Å tale framom andre var rett nok ein terskel det tok litt tid å krysse.

– Som jente var eg veldig beskjeden, innrømmer ho.

Så, i eit selskap på Sporanes, gjekk det eit ljos opp for den vaksne Hilda. Både ho og Einar arbeidde for Dyre Vaa, og vart gjerne invitert til han på Sporanes når det var runde tal som skulle feirast.

– Der trefte eg diktarar, songarar og målarar, minnest Hilda.

– Og eg høyrde dei tale. Og då tenkte eg – er det ikkje annleis dei talar, så kan eg òg.

– Eg elskar naturen

Denne uredde tankegangen har gjort at ho har sett i gang med – og meistra – både rosesaum og tægerbinding, vedhogst og treskjering. Ho har hatt mange oppdrag og utstillingar, og ho og Einar har fått kulturprisen frå kommunen.

– Eg elskar å arbeide. Og eg elskar naturen, seier Hilda.

Rett som det er kjem ho på at eit dikt passar til det me rør om. Me har sett oss på rommet hennar, og nå tek Hilda fram eit dikt om fjellet. Fargar, lydar og lukter frå fjellet slik ho har opplevd det. Eit fjell der ein kan vere i ro, heilt for seg sjølv.

– Eg er imot all denne hyttebygginga, seier Hilda etter å ha lese diktet høgt.

– Og samstundes som det er alt for mykje hytter, så gror staulane att.

Hilda var med mor på staulen kvar sommar frå ho var 5 år til ho gifta seg. Ho synest det er vemodig å tenke på alt arbeidet som er lagt ned; arbeid som nå vert viska ut av kratt og skog.

– Dei greidde å halde dei opne, dei som berre hadde stubbebrotarar og ljå. Nå har dei både gravemaskin og slåmaskin, men staulane gror att, sukkar Hilda.

«Tvo tre»

Bandet til både mor og far var sterkt, og då Hilda miste dei med to dagars mellomrom måtte ho skrive sorga ut.

– Eg blei så åleine, og det var så vondt. Men eg måtte vere sterk for ungane, så sorga skreiv eg ut av meg.

Det blei til eit dikt om to store tre som skjerma småtrea frå ver og vind. Til øksa kom, og trea fall. Hilda les diktet sitt med ein syngande intonasjon, og sorga hennar fyller med eitt heile rommet.

– Eg vil gjerne gje folk noko å tenke på. Me er så ulike, men me må prøve å forstande kvarandre. Sjølv er eg likeins mot alle. Eg trur det er derfor eg har så lett for å snakke med alle slags folk, seier Hilda på sin likeframme måte.

I valsetakt

Det bankar på døra og Rorgemoen stikk hovudet inn på rommet til Hilda.

– No er det trim med fysioterapeuten i stova.

Den aktive diktaren sprett opp og tek med rullatoren ut døra. Tonane frå ein vals kling ute i gangen, og me følgjer musikken bort til stova. Hilda tek nokre dansesteg og svingar armane frå side til side. Så set ho seg ned i stol som dei andre bebuarane, og dansar vidare med armar og bein.

Etterpå er det raude kinn og glade auge i heile stova. Hilda sprett opp att frå stolen, framleis lett på foten. Snart må ho nok ut på ein runde til langs Hildas veg.

Det er ikkje fritt for at tankane dveler litt ved framtida når ein får eit offisielt vegnamn i gåve. For i mange år framover vil folk gå denne runden, og stundom kikke opp på skiltet med hennar namn.

– Ja. Det er rart å tenke på.