Gratis hjelp før problema blir for store: – Ein kan ta kontakt sjølv, utan tilvising frå lege

– Målet er å gje hjelp raskt til dei som har begynnande problem med søvn, rus, angst eller depresjon, fortel Beate Våge Lia, som leiar styringsgruppa for det nye tilbodet Rask Psykisk Helsehjelp (RPH). Ho er veldig glad for at alle kommunane i Vest-Telemark er med på laget for å opprette eit interkommunalt tilbod til dei over 16 år som slit litt psykisk.

RPH skal ha 3,5 årsverk med base i Seljord, men også utedagar i dei andre kommunane. Styringsgruppa hadde oppstartsmøte måndag, fire dagar etter at sjette og siste kommune, Vinje, vedtok å bli med i samarbeidet.

– Det blir spanande å sjå kva for personar me greier å rekruttere til stillingane, seier Lia.

Tre av årsverka i RPH er nye stillingar som vert oppretta i samband med satsinga, medan det siste halve årsverket vert overført frå kommunepsykologane.

– Eg håpar dette blir stillingar som mange vil søkje på, enten det er tilsette som alt jobbar i kommunane eller eksterne søkjarar. Det vil jo bli eit fagmiljø der me byggjer kompetanse i kognitiv terapi, så det trur me vil vere attraktivt, seier Lia.

Eit større fagmiljø betyr dessutan fleire tilsette å fordele deltakarane på, slik at ein unngår «kjennskap og venskap».

Kva har me?

I forarbeidet til RPH kartla ei arbeidsgruppe korleis stoda var i kommunane når det gjaldt tenester knytt til psykisk helse og rus. Det kom fram at forskjellane i årsverk varierte veldig. I den eine enden er Fyresdal og Nissedal, som har høvesvis 1,6 og 1,8 årsverk tilgjengeleg. I andre enden er Vinje, som åleine har 14,5 årsverk på dette feltet. Dei andre kommunane har alle mellom 4 og 6 årsverk kvar. Trass i dei store skilnadane, var ressursmangel ei utfordring i alle kommunane.

– Det blir for lite fokus og ressursbruk på førebyggjande arbeid, heiter det frå Kviteseid.

– Me har ein del kjent rusproblematikk som ikkje blir fylgd opp, innrømmer Seljord.

– Kapasiteten er på grensa av kva vi kan meistre, skriv Vinje.

– Stabil bemanning/nok folk på jobb er ei utfordring, rapporterer Tokke.

– Få ressursar til psykisk helse og rus i kommunen, og stadig nye tilvisingar, skriv Nissedal. Det same er tilfelle i Fyresdal:

– Lite ressursar til psykisk helse er ei utfordring. Det er for lite fokus på førebyggande arbeid, skriv dei.

I forarbeidet såg ein også spesielt på målgruppa for RPH, altså personar over 16 år som har milde til moderate problem med søvn, rus, angst eller depresjon. Om lag 200 personar i denne målgruppa får allereie eit kommunalt tilbod, men sidan det nye tilbodet skal ha endå lågare terskel, vil talet på RPH-deltakarar truleg bli ein god del høgare. Både Tokke, Kviteseid, Seljord og Vinje har dessutan forholdsvis mange unge som slit, ettersom dei er vertskommune for vidaregåande skular, folkehøgskule og universitet.

Kva får me?

Det viktigaste med det nye tilbodet, er å fange opp dei som har milde til moderate problem tidlegare enn ein greier i dag. Hos RPH vil deltakarane få eit korttidstilbod, vanlegvis 6,5 timar, der dei lærer metodar for å takle kvardagen. Terskelen for å ta kontakt skal vere minimal.

– Ein kan ta kontakt sjølv, utan tilvising frå lege, forklarar Lia.

Det skal også vere kort ventetid, normalt ikkje over to veker, og tilbodet er gratis. Finansiering av stillingane vert fordelt etter innbyggartal.

– Gevinsten for denne investeringa får ein attende i form av betre folkehelse, slår Lia fast.

– Dette tener både samfunnet og den einskilde på, sidan RPH truleg vil bidra til mindre skulefråver og færre langtidssjukemeldingar.

Sjølv om Seljord blir vertskommune og arbeidsgjevar for RPH-teamet, og hovudbasen til teamet vert her, treng ingen føle på lang veg til Seljord. Nissedal er kommunen som gjev mest tydeleg uttrykk for at avstand kan vere ei utfordring; dei rapporterte om mange som treng hjelp men ikkje køyrer bil. Men RPH-teamet vil nytte nettbaserte tilbod, og dei vil også opprette satellittkontor andre stadar i vestfylket. Kva behandlingsstad/-form ein vel, vil bli vurdert ut i frå kva som vil kunne gje best resultat for deltakaren.

Lia håpar at tilbodet om rask hjelp også kan koma raskt i gang.

– Me håpar å vere i gang allereie på nyåret!