Har omsett Skottland sin nasjonalskald til Vest-Telemark-dialekt
Peter Fjågesund og Borghild Telnes i Seljord-forlaget Fingal har gjeve ut boka «Songar og dikt på telemål» av den skotske nasjonalskalden Robert Burns.
Den skotske lyrikaren Robert Burns har tidlegare i hovudsak blitt omsett til standard skriftspråk, men Peter Fjågesund og Borghild Telnes i Fingal forlag peikar på at Burns skreiv på dialekt, og at dialekten var viktig for å gje prestisje og kraft bak språket til vanlege menneske, utanfor den kulturelle eliten.
– Dette var faktisk ein hovudbodskap i heile romantikken, og Burns var ein av nybrotsmennene for denne tanken, skriv Fingal forlag i ei pressemelding.
Artikkelen held fram under annonsen.
Dei skriv at Burns alltid tok utgangspunkt i den skotske folkemusikken, i både tekst og melodi, det vil seie i den musikalske dialekten som han hadde under huda. Fjågesund og Telnes meiner Burns klarte meisterstykke å vidareutvikle ein folkeleg poetisk-musikalsk tradisjon i den grad at han kunne sende den tilbake til folket, som ein ny og forbetra folketradisjon som lever på folkemunne i dag.
– Dette har ikkje tidlegare omsetjingar tatt tilstrekkeleg høgde for. Difor er dette Burns-prosjektet annleis, og etter vår meining meir slik Burns bille ha ynskt det, melder Fjågesund og Telnes.
Vest-Telemark-dialekten er ikkje tilfeldig valt. Det blir peika på at Burns har mykje til felles med Aasmund Olavsson Vinje. Diktaren frå Vinje gjorde også små freistnader på å omsette Burns til det målet som svarar til den skotske språkdrakta hans: eit dialektbasert folkespråk.
– Difor er dette prosjektet både del av ein redningsoperasjon for dialektane og for nynorsken, og samstundes for dialekten i Vest-Telemark, melder Fingal forlag i pressemeldinga der dei fastslå at Robert Burns er gudfaren til den dialektbaserte populærlitteraturen.
Boka er ei parallellutgåve, altså at dei skotske originaltekstane er trykt parallelt med den norske gjendiktinga, slik at lesaren kan samanlikne tekstane side for side. Fjågesund har stått for gjendiktinga medan Telnes har hatt ansvaret for illustrasjonane.
Jenta mæ’ augo blå – The Blue-Eyed Lassie
I gjår eg gjekk sò tung ein veg,
Ein veg eg sårt vi’ trega på;
To augo stal mitt liv frå meg,
To vene augo, ljoseblå.
Det va’kje håret, ljost som gull,
Hell’ munnen frisk som dòggvått strå,
Hell’ bringa kvit som lammeull,
De va’ dei vene augo blå.
Mæ’ røyst sò sval ho hjarta stal,
Eg visste støtt mi arme råd;
Og pina og den beiske kval
Kom frå dei vene augo blå.
Men om ho ser ein annan stad,
Sò skò ho endå lòvna’n få:
Om ho sei’ nei, eg gjeng i grav
Fe’ hennar vene augo blå.
Originaltekst:
I gaed a waefu' gate yestreen,
A gate, I fear, I'll dearly rue;
I gat my death frae twa sweet een,
Twa lovely e’en o' bonie blue.
'Twas not her golden ringlets bright,
Her lips like roses, wat wi' dew,
Her heaving bosom, lily-white,
It was her een sae bonie blue.
She talk'd, she smil'd, my heart she wyl'd,
She charm'd my soul I wist na how;
And ay the stound, the deadly wound,
Cam frae her een so bonie blue.
But spare to speak, and spare to speed;
She 'll aiblins listen to my vow:
Should she refuse, I'll lay my dead
To her twa een sae bonie blue.
Bokutgjevinga er akkompagnert av ei rekkje konsertar. I kveld er det konsert i Ibsenhuset i Skien der kvedarane Ingebjørg Lognvik-Reinholdt frå Seljord og Aasmund Nordstoga frå Vinje har med seg musikarane Sarah-Jane Summers (fele), Juhani Silvola (gitar) og Morten Kvam (bass). Dei vil nytte dei originale skotske melodiane, men i eigne arrangement.
